In 2021 werden een heleboel verjaardagen rond treinen gevierd*: een mooie en bijzondere aanleiding voor europalia om een editie te wijden aan een uitvinding die de maatschappij vormgaf en die vandaag opnieuw een hoofdrol lijkt te gaan spelen.
EUROPALIA TRAINS & TRACKS stelde meer dan 70 verschillende projecten voor—voornamelijk nieuwe creaties en residenties—verspreid over artistieke instellingen maar ook stations en treinen, in België en zijn buurlanden. Naast de Brusselse stations werden ook Antwerpen-Centraal, Luik-Guillemins, Brugge, Verviers-Centraal, Leuven, Ronse, Louvain-La-Neuve, Oostende, en treinen over heel het land en in Europa onverwachte scènes voor concerten, slam poetry, literaire ontmoetingen, performances en opera’s.
Het multidisciplinaire programma startte vanuit de impact van de trein op de maatschappij. Daarnaast werkten we rond tijd en beweging en rond ontmoeting en afscheid, begrippen die nauw verbonden zijn met de wereld van de trein en vertrekpunten vormen voor bredere invalshoeken. TRAINS & TRACKS keek naar het intrigerende verleden van de trein en zo ook van Europa, bevroeg en onderzocht de publieke ruimte van het station met zijn velerlei passanten. Europalia nodigde daartoe kunstenaars van verschillende disciplines uit om in dialoog te gaan met een breed publiek—de toevallige passant, de train buff, de pendelaar, de toerist en de kunstliefhebber. Het programma richtte zijn blik ook naar de toekomst van de trein en diens groeiende rol in het duurzaam reizen. Jongeren gingen aan de slag in participatieve workshops en debatteerden met beleidsmakers rond de vraag hoe de spoorwegen er in Europa volgens hen kunnen of moeten uitzien.
Europalia werkte voor deze editie nauw samen met NMBS en Train World. Commissaris-generaal van de editie EUROPALIA TRAINS & TRACKS was Jan baron Grauls.
*175 jaar geleden werden Brussel en Parijs als eerste hoofdsteden op het Europese continent per rail verbonden; 40 jaar TGV; 25 jaar Thalys. 2021 werd door de Europese
Commissie uitgeroepen tot European Year of Rail.

Het kunstparcours 'Endless Express' neemt je mee naar verschillende bestemmingen langs de spoorlijn tussen Oostende en Eupen. Vertrekkend van de publieke sculptuur Esprit ouvert van Tapta, werden zeven kunstenaars uitgenodigd om nieuwe werken rond de stations en sporen te presenteren.
Endless Express

De tentoonstelling is een open uitnodiging om de kunstenaar te vergezellen op zijn ‘innerlijke reizen’ en een visuele ontdekkingsreis die een glimp laat zien van de steeds uitdijende geconstrueerde wereld van Rinus Van de Velde.
Rinus Van de Velde — Inner Travels

Bij de Oriënt-Express denken we aan luxe, avonturen, intriges en exotische ontdekkingen. Een mythe die blijft voortbestaan, in stand gehouden door literatuur en film.
Orient Express — Mythisch, Luxueus, Belgisch!

Een artistiek en historisch parcours rond het thema van de trein, aan de hand van het werk van sleutelfiguren uit de 19de en 20ste eeuw—onder wie Monet, Caillebotte, Spilliaert, Boccioni, Severini, Léger, De Chirico, Mondriaan, Servranckx, Delvaux en Magritte.
Sporen van moderniteit

Kapitein Winokio maakte een festivallied voor de kinderen!

MUS-E Belgium brengt actieve kunstbeleving binnen bereik van kinderen en jongeren. Deelnemers worden uitgenodigd in de wereld van kunstenaars te stappen tijdens intercreatie-trajecten waarbij verbeelding, experiment en dialoog centraal staan.
MUS-E — STATION TO STATION

Korei Guided Tours biedt rondleidingen aan in het thema van TRAINS & TRACKS
Korei

Een initiatief dat het publiek de mogelijkheid biedt om persoonlijke verhalen over het reizen per trein te delen en te ontdekken.
Rail Recollections

Het EUROPALIA-programma van Le Grand-Hornu omvat rondleidingen met een focus op het spoorwegerfgoed, een podcast over de sociale gevolgen van de installatie van de paardenspoorweg, een wandeling in het spoor daarvan en een historische conferentie rond het thema spoorwegen.
Grand-Hornu — In de sporen van zijn spoorweg

Een artistiek en historisch parcours rond het thema van de trein, aan de hand van het werk van sleutelfiguren uit de 19de en 20ste eeuw—onder wie Monet, Caillebotte, Spilliaert, Boccioni, Severini, Léger, De Chirico, Mondriaan, Servranckx, Delvaux en Magritte.
Sporen van moderniteit

In Boris Charmatz’ versie van 'La Ronde' vormen 16 dansers een soort van impliciete samenleving: een intersectionele en plurale samenleving, met duetten van man-vrouw, man-man, vrouw-vrouw, verschillende leeftijden en dansstijlen, in alle mogelijke vormen en praktijken.
Boris Charmatz/Terrain — La Ronde

Germaine Kruip ontwikkelt 'Resonance', een nieuw locatiespecifiek werk voor het Centraal Station van Antwerpen.
Germaine Kruip — Resonance

'Machinalia' is een fantastische machine die de glazen wachtruimtes op de perrons van Brugge en Leuven bewoont.
Che Go Eun — Machinalia

Met een verlicht bord suggereert de hoogvliegende sculptuur van Laure Prouvost dat ook wij ons in de wereld kunnen voortbewegen met zachtere, onvoorspelbaardere stromingen.
Laure Prouvost — In your own time, tingalong, tingalong, Who’s been here since I’ve been gone?

In het kader van de tentoonstelling 'Endless Express', presenteert EUROPALIA het gelijknamige boek.
Catalogus Endless Express

Flaka Haliti geeft uitdrukking aan de onzekerheid van het zelf in een door machines gestuurde toekomst.
Flaka Haliti — If I Want to Go Home Will Robots Send Me Somewhere Else?

'Esprit ouvert' is het symbolische vertrekpunt van het kunstparcours 'Endless Express' aan het station Brussel-Noord.
Tapta — Esprit Ouvert

Marina Pinsky stelt haar eigen visie op een stad voor in de vorm van een modeltreininstallatie die sculpturen en schaalmodellen van kunstenaars en architecten met elkaar verbindt.
Marina Pinsky — Circuit

'Hopscotch' neemt luisteraars mee op een reis door twee continenten in het station Brussel-Centraal.
Inas Halabi — Hopscotch (the Centre of the Sun's Radiance)

'Another Town, Another Train' is een filminstallatie in het station Verviers-Centraal die Chloé Malcotti ontwikkelde in samenwerking met de kinderen van industriearbeiders in Seraing.
Chloé Malcotti — Another Town, Another Train

Het kunstparcours 'Endless Express' neemt je mee naar verschillende bestemmingen langs de spoorlijn tussen Oostende en Eupen. Vertrekkend van de publieke sculptuur Esprit ouvert van Tapta, werden zeven kunstenaars uitgenodigd om nieuwe werken rond de stations en sporen te presenteren.
Endless Express

'Zuweilen, zuzeiten, immer' herdenkt de mensen die het leven lieten bij de overstromingen die recent het zuidoosten van België teisterden.
Sophie Nys — Zuweilen, zuzeiten, immer

Benjamin Vandewalle ontregelt de dagelijkse choreografie van de publieke ruimte door het treinstation te overstelpen met dans- en muziekimprovisatie.
Benjamin Vandewalle — Derailed

Bij de Oriënt-Express denken we aan luxe, avonturen, intriges en exotische ontdekkingen. Een mythe die blijft voortbestaan, in stand gehouden door literatuur en film.
Orient Express — Mythisch, Luxueus, Belgisch!

Meer dan 130 films, in alle genres en formaten, voor een publiek van 2 tot 16 jaar, staan op de affiche van Filem'On. Daarnaast zijn er ook tal van leuke workshops en ciné-concerten speciaal georganiseerd voor kinderen en jongeren.
Filem'On — 15 jaar onderweg

In het kader van EUROPALIA TRAINS & TRACKS stelt LOCI een programma voor met cursussen, lezingen en tentoonstellingen rond de spoorwegen en hun architecturale en stedenbouwkundige impact.
LOCI

In 'Different Trains' combineert Reich live strijkinstrumenten met getuigenissen op tape van Holocaust-overlevers en Amerikaanse treinreizigers.
Quatuor Tana — Different Trains (Steve Reich)

Voor EUROPALIA ontwierp Vandewalle vier periscopische apparaten die verschillende perspectieven geven op het voorbijtrekkende landschap.
Benjamin Vandewalle — Off-track
De grote Turkse dichter Nâzim Hikmet schreef 'Mensenlandschappen' tijdens een lange gevangenisstraf. Van deze miniaturen maakt Zuidpool een meeslepend epos, in de stijl van de orale vertel- en zangtradities.
Zuidpool — Mensenlandschappen

Met deze double bill bundelen we twee bijzondere voorstellingen: circusperformancekunstenaars Mardulier & Deprez dompelen zich onder in de wereld van de truckchauffeurs en acteur Adriaan Van Aken neemt afscheid van zijn auto.
Double Bill - On the Road — Adriaan Van Aken/Het Nieuwstedelijk + Mardulier & Deprez

Het Mons Memorial Museum buigt zich over een weinig bekend aspect uit de Eerste Wereldoorlog — de link tussen spionage en het spoorwegnet — en zoomt in op de geschiedenis van het verzet in de omgeving van Bergen.
1914 - 1918 — Treinen en spionage

Creatie van een mini-opera, gevoed door verhalen van voorbijgangers.
Lost & Found

Tekenaars en grafici uit alle hoeken van Europa zetten de splendeur van de nachttrein in de verf.
The Renaissance of the Night Train

In een tijd waarin vertrekken naar een andere bestemming niet langer een evidentie is, zoekt CREW met de installatie 'Delirious Departures' opnieuw de grenzen op van werkelijkheid en illusie. De installatie tovert een ruimte in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten om tot de vertrekhal van een treinstation.
CREW — Delirious Departures

In het kader van de tentoonstelling 'Sporen van moderniteit' bieden de Midis du Cinéma een reeks films aan die de relatie tussen kunst en de wereld van de spoorwegen belichten. Zowel animatie, architectuur als schilderkunst komen aan bod tijdens enkele middagen in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.
Filmprogramma — Midis du Cinéma

Tijdens EUROPALIA TRAINS & TRACKS presenteert Brukselbinnenstebuiten vijf stadstours en een lezing over de aanwezigheid van de trein in de stad.
Brukselbinnenstebuiten
In navolging van het boek 'Afropean' van Johny Pitts stapte slam poet en muzikante Lisette Ma Neza op de trein in Brussel en reisde heel Europa rond, op zoek naar de Afro-Europese identiteit. Op deze literaire avond brengt ze een poëtisch verslag van haar reis.
Lisette Ma Neza — What Does it Mean to Be Black in Europe?

De tentoonstelling pakt uit met een selectie van meer dan 140 Belgische spoorwegaffiches uit de verzameling van de NMBS en uit diverse publieke en private collecties. Kunstenaar Nayel Zeaiter zal een nieuw werk voorstellen over het onderwerp van de spoorwegen.
Lines & Tracks — Spoorwegaffiches en grafisch design in België

Gespreksavond met Laure Prouvost en Caroline Dumalin, Lucian Moriyama, Maud Gourdon en Izabela Czarna, Rita Habib
1060 Pitch — #1 Time & Motion

CINEMATEK brengt een retrospectief programma met klassieke westerns zoals 'Once Upon a Time in the West', Alfred Hitchcock's 'film noirs' en blockbusters zoals 'Murder on the Orient Express'.
Filmprogramma — CINEMATEK
BOZAR toont documentaires die sociale problemen aanpakken of draaien rond mythische, innerlijke of denkbeeldige reizen.
Filmprogramma — BOZAR

De rol van de trein en de spoorwegen in de geschiedenis van Europa; ontdek het verhaal in het Huis van de Europese Geschiedenis.
Het tijdperk van de spoorwegen — Hoe de uitvinding van de trein de Europese maatschappij heeft gevormd

Che Go Eun discusses 'Machinalia' during a talk with 'Endless Express' curator Caroline Dumalin and Museum M’s collection curator Ko Goubert.
Artist Talk — Che Go Eun in Conversation with Ko Goubert and Caroline Dumalin

De muzikante Farida Amadou inspireerde zich op de klanken en voorbijtrekkende beelden die ze opnam door de ramen van rijdende treinen voor een audiovisuele installatie in twee tijden.
Farida Amadou — In-Between
Mohamed Toukabri en Eyes-B nodigen je uit in hun alternatieve fotoautomaat.
Mohamed Toukabri en Eyes-B — Moving Self-Portrait

Het project onderzoekt de toestand tussen wakker zijn en slapen, de sluimertoestand die je soms ervaart als je met de trein reist.
GEANNULEERD — Maia Urstad — Another Night Journey

Sophie Nys discusses 'Zuweilen, zuzeiten, immer' during a talk with 'Endless Express' curator Caroline Dumalin at IKOB.
GEANNULEERD — Artist Talk — Sophie Nys in Conversation with Caroline Dumalin

Naar aanleiding van EUROPALIA TRAINS & TRACKS ontwikkelt Ann Eysermans verschillende projecten in coproductie met ChampdAction en in samenwerking met NMBS, Cinematek en het platenlabel Cortizona.
Ann Eysermans — For Trainspotters Only

Melanie De Biasio componeert een muziekstuk dat de Italiaanse immigratie van de voorbije eeuw oproept.
Melanie De Biasio — Lay your ear to the rail

Vertrekkend vanuit de verbazingwekkende omzwervingen van dit ‘spektakelschilderij’ neemt Raffaella Crispino ons mee op een ontdekkingsreis vol verhalen en zaadkorrels.
Raffaella Crispino — Open Field

Een orkest van 18 muzikanten zal het parcours schilderen van het ritme dat Afrika en de hele wereld aan het dansen zet.
L’Orchestre Mythique Rumba Congolaise Internationale — Génération Cavacha

Welke culturele en politieke mogelijkheden bieden hernieuwde trans-Europese publieke tijdsruimtes aan Europeanen van nu?
GEANNULEERD — Marli Huijer — Op reis door Europa

Voor EUROPALIA TRAINS & TRACKS en Slow Festival creëert choreografe Maria Hassabi een nieuwe durational performance met 35 studenten dans van de Brusselse dansschool P.A.R.T.S., in en rond het station van Brugge.
Maria Hassabi — Today at the Station

Stap in de trein van Oslo naar Bergen voor een reis van meer dan zeven uur met Joris Blanckaert & GAME.
Joris Blanckaert & GAME — Bergensbanen

Een trein gaat vrij zijn gang en steekt grenzen over zonder dat je ze opmerkt. Dat geldt ook voor de trein die Oostende met Eupen verbindt. Dichter Carl Norac zal aan boord van deze trein schrijven.
Carl Norac — Oostende-Eupen

'The Dating Project: What is Love?' is een spel waarin deelnemers situaties uit hun dagelijks leven naspelen door instructies op hun smartphone te volgen. Het doel? Verhalen, indrukken en ervaringen delen.
Dan Mussett — The Dating Project: What is Love?

'Travelogue: CHAR M.K' is te beluisteren nabij het kunstwerk in de tentoonstelling 'Rinus Van de Velde: Inner Travels' in Bozar, via de eigen smartphone.
Rita Hoofwijk — Travelogue: CHAR M.K

De tentoonstelling is een open uitnodiging om de kunstenaar te vergezellen op zijn ‘innerlijke reizen’ en een visuele ontdekkingsreis die een glimp laat zien van de steeds uitdijende geconstrueerde wereld van Rinus Van de Velde.
Rinus Van de Velde — Inner Travels
'L'Europe noire: Some Girls want to go to Europe' is een poëtisch reisverslag doorheen zwart Europa. Slam-poet en muzikante Lisette Ma Neza volgt het boek 'Afropean' van Johny Pitts als reisgids en vooronderzoek voor een nieuwe voorstelling
Lisette Ma Neza — L'Europe noire: Some Girls want to go to Europe

Ga even zitten aan de tafel van een publiek dichter en vertrek met een uniek en persoonlijk gedicht: een cadeau voor iemand die je na aan het hart ligt of voor jezelf.
Slameke — A Slam Poem Ticket

'Jean' is gebaseerd op een manifest van kunstenaar Jean Tinguely en is te vinden in de trein via de smartphone van de reiziger.
Rita Hoofwijk — Jean

Tingalong. Deze stem neemt ons mee op een reis. In de trein zetelt ze aan onze zijde, zwevend tussen rijtuigen, zitplaatsen, tassen en lichamen van reizigers.
Roman Hiele en Laure Prouvost — In your own time, tingalong, tingalong, Who’s been here since I’ve been gone?

In het kader van EUROPALIA TRAINS & TRACKS verschijnt een podcast als begeleiding bij de treinlijn Oostende-Eupen, samengesteld en gemixt door Ziggy Devriendt, ook bekend als Nosedrip van het platenlabel Stroom.
Meakusma, les ateliers claus en Stroom — OOSTENDE-EUPEN door Nosedrip

De Canadese academica Leslie Kern zal een keynote geven in deze talk over intersectionaliteit en mobiliteit.
Building Feminist Cities — An Intersectional Approach to Mobility

Ben Fury keert terug naar de Ravensteingalerij in Brussel, waar hij een performance zal creëren met veertien studenten van de Bachelor Dans Koninklijk Conservatorium - AP hogeschool Antwerpen.
Ben Fury — Crowd

We nodigen je uit om een middag en een avond lang teksten te ontdekken die tijdens twee verschillende auteursresidenties werden geschreven.
Histoires en Gare/Stationsverhalen

Jan Ducheyne en Laurence Vielle nemen verschillende ‘laatste’ treinen. Met hun poëzie op zak en een dagboek reizen ze kriskras door het land. Speciaal voor de reizigers die de laatste trein van de dag nemen, schrijven en performen ze poëzie, zowel op de trein als bij vertrek en aankomst.
Jan Ducheyne en Laurence Vielle — De laatste trein

EUROPALIA TRAINS & TRACKS en internationaal literatuurhuis Passa Porta slaan de handen in elkaar om 2 Belgische auteurs, een Nederlandstalige en een Franstalige, een schrijfresidentie aan te bieden, op de trein, doorheen Europa.
Europese schrijfresidentie — Aïko Solovkine en Ellis Meeusen
Gedurende een avond en een dag met lezingen zullen onderzoekers en kunstenaars een alternatieve kijk bieden op het spoorvervoer in Afrika. Een work-in-progress tentoonstelling zal een nieuwe cartografische lezing van verschillende soorten mobiliteit laten zien, op basis van vijf spoorweglijnen door het Afrikaanse continent heen.
Trains & Tracks in Africa — Een dialoog over infrastructuur en mobiliteit in Afrika

Professor Johan Lagae, doctoraatsstudent Robby Fivez en hun studenten van de UGent presenteren een nieuwe cartografische lezing van verschillende soorten mobiliteit, op basis van vijf spoorlijnen doorheen het Afrikaanse continent.
Grens, Mobiliteit en Landschap. Een cartografie van spoorweginfrastructuur in (post)koloniaal Afrika.

Dit indrukwekkende eenmalige event is een eerbetoon aan de eerste historische treinrit op het Europese vasteland, die plaatsvond in 1835, tussen Brussel en Mechelen.
La Flèche et l’Éléphant

Sophie Whettnall is een multidisciplinaire kunstenaar. Haar werk wordt sterk beïnvloed door de schilderkunst, vooral landschappen, en de langdurige zintuiglijke beleving ervan.
Sophie Whettnall — Recording the Light

Vandaag vervangt de smartphone grotendeels de stationsroman. Daar willen EUROPALIA en Behoud de Begeerte verandering in brengen. We vroegen zes hedendaagse auteurs om een hedendaagse versie van een stationsroman te schrijven.
Tussen de lijnen — Zes hedendaagse stationsromans

Hoe moet het beleid de komende jaren inspelen op vragen rond klimaat en een breed toegankelijk openbaar vervoer? Hoe ziet de trein van de toekomst eruit volgens de generaties van de toekomst?
Tracking the Future

In 'Desire Lines 86' kijkt Maarten De Vrieze naar de ‘looplijnen’ die zich vormen rond de onderbroken spoorlijn 86. Soms een wandelpad, dan weer een verbindingingsweg. Het resultaat zijn een aantal wandelperformances en een expo in de voormalige loketten van het station.
Maarten De Vrieze — Desire Lines 86

Voor 'Screens' stap je de trein op en kom je terecht in een andere wereld: de ramen van de treinwagon veranderen in hoge resolutie-schermen met beelden gemaakt in miniatuurtreinlandschappen.
Kris Verdonck — Screens
'Everybody has to leave home sometime', gebaseerd op een novelle van Sylvia Plath, is een filmisch-muzikale performance in een wereld van klank, kleur, lijn en vorm. Dolores Bouckaert zet dit donkere verhaal over vrouwelijke ‘agency’ en onafhankelijkheid, over leven en dood, op scène.
AFGELAST — Dolores Bouckaert — Everybody has to leave home sometime

In 'Human Zoo' weerklinkt een stem in je hoofdtelefoon. Ze gidst je al wandelend doorheen één van de mooiste stations van Europa. In dit gigantische gebouw ontmoet jij de mens.
Bad van Marie — Human Zoo

In samenwerking met Stichting Auschwitz en Kazerne Dossin organiseert EUROPALIA de conferentie 'Trains and the Holocaust'
Treinen en de Holocaust — Van een symbool van vooruitgang tot instrument van genocide

Voortbouwend op de performance The eYe in the light in the eYe, vervolgt Gaëtan Rusquet zijn onderzoek naar de relatie tussen beeld en lichaam. Deze keer doet hij dat in co-creatie met Damien Petitot in het kader van de tentoonstelling 'Rinus Van de Velde: Inner Travels'.
Gaëtan Rusquet en Damien Petitot — In-depth